تجزیه ژنتیکی و مکان یابی qtl های کنترل کننده صفات مرتبط با تحمل به خشکی درگندم نان

به منظور تعیین نحوه توارث تعدادی صفت کمی در شرایط استرس خشکی در گندم نان، نسل های f2، f3 و f4 حاصل از تلاقی گاسپارد ( متحمل) × خارچیا ( حساس) تهیه و به همراه والدین به طور جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در ماهان کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات طول خوشه با ریشک، طول پدانکل، تعداد پنجه بارور، تعداد پنجه نابارور، طول ساقه، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، تعداد سنبلچه، وزن خشک بوته، وزن سنبله اصلی، تعداد دانه در سنبله اصلی، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در سنبله اصلی، وزن کل سنبله در بوته، عملکرد دانه در بوته، وزن هزار دانه، وزن صد دانه، وزن کاه سنبله اصلی، وزن کاه کل سنبله هر بوته، شاخص برداشت در نسل های مختلف مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که میانگین مربعات نسل ها برای تمامی صفات معنی دار است. لذا تجزیه میانگین نسل ها برای هر یک از صفات صورت گرفت و نتایج نشان داد که اثرات غالبیت و اثرات افزایشی ژن ها اثرات متفاوتی در کنترل توارث صفات مختلف دارند. اثر افزایشی در صفت عملکرد دانه نقش عمده ای در توارث این صفت دارد و گویای پاسخ به گزینش در طی انتخاب می باشد. از طرفی با توجه به پیچیدگی اصلاح برای تحمل به خشکی با استفاده از نشانگرهای مولکولی ssr مکان یابی qtl انجام گرفت تا با تشخیص تعداد، مکان و میزان اثر qtlهای صفات مورد بررسی، بتوان از روش انتخاب به کمک نشانگر استفاده نمود. در این راستا 96 لاین f3 با 32 پرایمر چند شکل استفاده شد و نقشه لینکاژی جمعیت ترسیم گردید. این نقشه 13 گروه لینکاژی برابر با 436 سانتی مورگان را پوشش داد. تجزیه qtl به روش مکان یابی فاصله ای مرکب انجام شد. به ترتیب برای صفات طول سنبله با ریشک، طول پدانکل، تعداد پنجه بارور، تعداد پنجه نابارور، طول ساقه، ارتفاع بوته، طول برگ پرچم، وزن خشک بوته، وزن سنبله اصلی، وزن کل سنبله در بوته، عملکرد دانه، وزن کاه سنبله اصلی، وزن کاه کل سنبله بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه سنبله و تعداد دانه در بوته و تعداد روز تا گلدهی2، 3، 2، 8، 1، 4، 2، 11، 5، 13، 12، 4، 1، 8، 8، 10 و 8 شناسایی شد. بیشترین تعداد qtl های بزرگ اثر بر روی کروموزوم d7 به تعداد 23 qtl شناسایی شد. که نشان دهنده ی اهمیت بالای این ژنوم در تحمل به خشکی است.